آزادی بیان به عنوان یکی از اساسیترین حقوق بشر، لازمهی زندگی اجتماعی معاصر است. بر اساس این حق، هر جامعهی انسانی، قوانین خاصی را برای تأمین حقوق رسانهها و روزنامهنگاران وضع میکند.
پس از تغییر نظام در سال 2021 در افغانستان، این حق از بنیاد نقض شده است. رسانهها تحت سانسور شدید قرار دارند و خبرنگاران با تهدیدها، موانع و مشکلهای زیادی روبرو هستند. در کنار مهاجرت عدهای از خبرنگاران، بسیاری از روزنامهنگاران وفعالان رسانهای که در افغانستان گیر مانده اند، روز به روز فشارهایی همچون از دستدادن شغل و تهدیدهای جانی و مالی را متحمل میشوند. مشکلات اقتصادی و محدودیتهای اعمال شده بر رسانهها، دلیل اساسی برای توقف کار رسانهها است.
سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان به زودی گزارش مستندی از وضعیت موجود را تهیه خواهد کرد.
با آنکه حکومت سرپرست از آغاز کار کمیسیون بررسی تخطیهای رسانهیی خبر داده است؛ اما به دلیل نبود سیستم قانونمند در کشو، فعالیت حرفهیی این کمیسیون امکان پذیر نیست.
قانون اساسی هر کشور، بر اساس اصل آزادی بیان، حدود و ماهیت این حق را برای شهروندان مشخص کرده است. علاوه بر تضمین حق آزادی بیان در قانون اساسی، کشورهای جهان قوانین، لوایح و طرزالعملهای خاصی را در این خصوص وضع کرده اند که بر اساس آن مبانی زیر تعریف میشود:
• آزادی رسانهها؛
• نهادهای مدافع حقوق رسانهها و نظارت از کارکرد آن؛
• حق دسترسی به اطلاعات؛
• نهادها وکمیسیونهای نظارت بر دسترسی به اطلاعات؛
• نهادهای پاسخگویی به شکایتهای رسانهای
• قوانین جزایی و محاکم ویژه رسیدگی به جرایم رسانهای؛
• پالیسی نشراتی؛
• صندوق حمایت اقتصادی رسانهها؛
و موارد دیگر…
در این روزها که افغانستان نه حاکمیت مشروع ملی وبین المللی دارد و نه حاکمیت فعلی، حرمتی بر قانون اساسی میگذارد، نگرانی ما برای وضعیت رسانهها، خبرنگاران و آزادی بیان افزایش یافته است. در این خلای قانونی، هرگونه اقدام حقوقی در قبال رسانهها وخبرنگاران نمیتواند مبنای قانونی داشته باشد.
سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان از همه آگاهان حقوق رسانه، نهادها و سازمانهای بین المللی حمایت از خبرنگاران و سایر نهادهای مرتبط میخواهد که از حقوق خبرنگاران افغانستان و همه فعالان رسانهای در این وضعیت بحرانی و خاص، در سطح بین المللی محافظت کنند.
این سازمان متعهد است تا در این زمینه به همه طرفهای حامی روزنامهنگاران، ضمن ارایه مشاوره تخصصی، آمار و مستندات کافی و حقوقی را ارایه داشته و گامهای عملی برای حمایت از رسانهها و آزادی بیان را بردارد.
ما نگران زندگی، کار و آینده همه خبرنگاران و فعالان رسانهای در افغانستان هستیم.
آزادی بیان اساسی ترین حق بشر
![](https://ajso.org/wp-content/uploads/2022/09/21.jpg)